Javascript Koşullu İfadeler

Javascript Koşullu İfadeler, bir programın belirli durumlara göre farklı sonuçlar üretmesini sağlar. Bu ifadeler, kullanıcı girdilerine veya programın akışına göre karar verme süreçlerini yönetir. JavaScript koşullu ifadeler şunlardır:

• if
• if-else
• if-else if-else
• switch
• Ternary (üçlü) Operatör

1. if İfadesi

JavaScript’te if koşulu, programın bir durumu veya şartı kontrol etmesini sağlar. Bir şeyin doğru olup olmadığını test eder ve sadece doğruysa (true) belirli kodları çalıştırır.

Sözdizimi:

if koşulunun kullanımı için bir örnek hazırlayalım.

Kodun Çalışma Mantığı:

• Başlangıç Değeri:
  Kod, önce havaDurumu adlı bir değişkene "güneşli" değerini atar. Yani hava şu an güneşli.
• If Koşulu Kontrol Edilir:
  Program, if (havaDurumu === "güneşli") ifadesine gelir ve bu koşulu kontrol eder:
  • Koşul: havaDurumu === "güneşli"
  • Bu ifade doğrudur, çünkü havaDurumu değişkeninin değeri "güneşli"dir ve koşul sağlanır.
• If Bloğu Çalışır:
  Koşul doğru olduğu için if bloğunun içindeki kod çalışır ve “Bugün dışarı çıkmak için harika bir gün!” mesajı ekrana yazdırılır.
• Else Olmadığı İçin:
  Bu kodda bir else bloğu bulunmadığından, koşul doğru olmadığında yapılacak başka bir işlem tanımlı değildir. Yani koşul yanlış olsaydı, program hiçbir şey yazdırmazdı.

Günlük Hayattan Benzetme:

Bir arkadaşınız size hava durumu soruyor ve ona “güneşliyse dışarı çıkabiliriz” diyorsunuz:

• Eğer hava güneşliyse: “Bugün dışarı çıkmak için harika bir gün!” diyorsunuz.
• Eğer güneşli değilse: Sessiz kalıyorsunuz çünkü başka bir tepki vermiyorsunuz.

Peki bu if koşulunu sorgularken neden “===” kullandık? Eğer bu konuda fikriniz yoksa hiç endişelenmeyin. Operatörler konumuzu okuyarak fikir sahibi olabilirsiniz. Şimdi ise ufak bir kaç trick ile mantığını anlayabilirsiniz.

JavaScript’te === ve == iki farklı eşitlik kontrol operatörüdür.

Diyelim ki bir kutu var ve içinde “5” yazıyor.

• ===: Kutunun içindeki şey tam olarak nedir? (Yazı mı? Sayı mı?).
• ==: Kutunun içinde ne yazıyor? (Türüne bakmaz, sadece “5 mi?”).

• === (Sıkı Eşitlik Operatörü)

  • Değerlerin hem türünü hem de içeriğini kontrol eder.
  • Eğer iki şeyin türü (number, string vs.) ve değeri aynı değilse, sonuç false olur.
  • 5 === 5; // true (Çünkü ikisi de sayı ve değerleri aynı) 5 === "5"; // false (Çünkü biri sayı, diğeri string) "merhaba" === "merhaba"; // true (İkisi de string ve değerleri aynı)

    1 2 3

    5 === 5;        // true (Çünkü ikisi de sayı ve değerleri aynı) 5 === "5";      // false (Çünkü biri sayı, diğeri string) "merhaba" === "merhaba"; // true (İkisi de string ve değerleri aynı)

• == (Gevşek Eşitlik Operatörü)

  • Sadece değerlere bakar, türleri önemsemez.
  • Türler farklıysa, JavaScript otomatik olarak tür dönüşümü yapar ve sadece içeriği karşılaştırır.
  • 5 == 5; // true (Değerler aynı) 5 == "5"; // true (Türler farklı ama JavaScript bunu dönüştürüp karşılaştırıyor) "merhaba" == "merhaba"; // true (Değerler aynı)

    1 2 3

    5 == 5;        // true (Değerler aynı) 5 == "5";      // true (Türler farklı ama JavaScript bunu dönüştürüp karşılaştırıyor) "merhaba" == "merhaba"; // true (Değerler aynı)

Eğer kesin bir karşılaştırma istiyorsan, === kullan. Eğer biraz daha esnek bir karşılaştırma istiyorsan, == kullan.
Ama genelde === önerilir çünkü daha güvenlidir.

2. if-else İfadesi

if‘in yetmediği durumlarda, yani bir koşulun doğru olmadığında ne yapılacağını da belirlemek istediğimizde kullanılır. Koşul yanlışsa (false), alternatif bir kod bloğu çalıştırır.

• Eğer doğruysa (true) bir kod bloğunu çalıştırır.
• Eğer yanlışsa (false) başka bir kod bloğunu çalıştırır.

Sözdizimi:

if-else koşulunun kullanımı için bir örnek hazırlayalım.

Kodun Çalışma Mantığı:

• Başlangıç Değeri:
  Kod, önce saat değişkenine bir değer atar. Burada saat = 20 olarak ayarlanmış, yani saat 20:00.
• If Koşulu Kontrol Edilir:
  Program, if (saat < 12) ifadesine gelir ve bu koşulu kontrol eder:
  • Koşul: 20 < 12
  • Bu ifade yanlıştır çünkü 20, 12’den küçük değildir.
• Else Bloğu Çalışır:
  Çünkü if koşulu yanlış çıktı. Program, else kısmına geçer ve “İyi akşamlar!” mesajını yazdırır.

Günlük Hayattan Benzetme:

Diyelim ki birisine saati soruyorsunuz ve ona göre selam vereceksiniz:

• Eğer saat 12’den küçükse (örneğin sabah 9): “Günaydın!” dersiniz.
• Eğer saat 12’den büyükse (örneğin akşam 20): “İyi akşamlar!” dersiniz.

3. if-else if-else İfadesi

If-Else If-Else yapısı, birden fazla durumu kontrol etmek istediğimizde kullanılır. Bu yapı, farklı koşulları sırayla kontrol eder ve bir koşul doğru olduğunda, yalnızca o koşula bağlı kod çalışır. Eğer hiçbir koşul doğru değilse, else kısmı çalışır.

Sözdizimi:

if else if else koşulunun kullanımı için bir örnek hazırlayalım.

Kodun Çalışma Mantığı:

• if kısmı:
  yemek === "pizza" kontrol edilir. Eğer doğruysa, “Pizza sipariş ettiniz.” yazdırılır ve program buradan sonra diğer koşullara bakmaz.
• else if kısmı:
  Eğer pizza yoksa, yemek === "makarna" kontrol edilir. Bu doğruysa, “Makarna sipariş ettiniz.” yazdırılır.
• else kısmı:
  Eğer yukarıdaki hiçbir koşul doğru değilse, “Menüde istediğiniz bir şey yok. Restorandan ayrıldınız.” yazdırılır.

Günlük Hayattan Benzetme:

Bir restorana gittiniz ve menüden yemek siparişi vereceksiniz:

• Eğer pizza varsa: Pizza sipariş edin.
• Eğer pizza yoksa, ama makarna varsa: Makarna sipariş edin.
• Eğer hiçbir şey yoksa: Restorandan ayrılın.

4. switch İfadesi

Switch ifadesi, birden fazla durumu (koşulu) kontrol etmek için kullanılan bir yapıdır. Birden fazla if-else if-else yazmak yerine daha okunabilir bir yapı sağlar. Özellikle kontrol edilecek birçok seçenek olduğunda kullanışlıdır.

• Bir değeri alır ve bu değerin farklı durumlara eşit olup olmadığını kontrol eder.
• Her bir durum için bir case (durum) tanımlanır.
• Eğer bir durum doğruysa, o duruma ait kod çalışır.
• Default: Hiçbir durum doğru değilse, varsayılan kod (default) çalışır.

Sözdizimi:

switch ifadesi koşulunun kullanımı için bir örnek hazırlayalım.

Kodun Çalışma Mantığı:

1. Değer Kontrol Edilir:
   switch (secim) ifadesi, secim değişkeninin değerini kontrol eder.
2. Case’lere Bakılır:
   • case 1: kontrol edilir. Eğer secim 1’e eşitse, “Çay alındı.” yazdırılır ve işlem sonlanır.
   • case 2: kontrol edilir. Eğer secim 2’ye eşitse, “Kahve alındı.” yazdırılır ve işlem sonlanır.
   • case 3: kontrol edilir. Eğer secim 3’e eşitse, “Meyve suyu alındı.” yazdırılır ve işlem sonlanır.
3. Break:
   Her case‘in sonunda break ifadesi vardır. Bu, doğru bir case bulunduğunda işlemi sonlandırır ve diğer case’lere bakılmasını engeller.
4. Default:
   Eğer hiçbir case doğru değilse, default bloğu çalışır ve “Geçersiz seçim.” yazdırılır.

Günlük hayattan benzetme:

• secim = 2 olduğu için “Kahve alındı.” yazılır.
  Gerçek hayatta:
• Kasiyer: “Kahve siparişiniz alındı.”

Eğer menüde olmayan bir şey isteseydiniz (secim = 5 gibi), kasiyer size “Bu içeceği servis edemiyoruz.” diyerek yardımcı olurdu.

5. Ternary (Üçlü) Operatör

Ternary (üçlü) operatör, JavaScript’te bir koşulu kısa ve okunabilir bir şekilde yazmak için kullanılan bir ifadedir. Basit bir if-else kontrolünü tek satırda yazmanıza olanak tanır. Hadi detaylıca inceleyelim.

• Koşul (Condition): Kontrol etmek istediğiniz ifade.
• DoğruysaBuDeğer: Koşul doğruysa (true) döndürülecek ifade.
• YanlışsaBuDeğer: Koşul yanlışsa (false) döndürülecek ifade.

Sözdizimi:

üçlü operatör için bir örnek inceleyelim.

Kodun çalışma mantığı:

• let yaş = 18; – Bu satır, yaş değişkenine 18 değerini atar.
• let mesaj = yaş >= 18 ? "Ehliyet alabilirsiniz." : "Ehliyet alamazsınız."; – Bu satırda ternary operatorü (? ve :) kullanılarak bir koşul kontrol edilir. Ternary operatorü, bir if-else yapısına benzer şekilde çalışır ancak daha kısa ve öz bir yazım sunar.
  • yaş >= 18 – Bu, kontrol edilen koşuldur. Eğer yaş değişkeni 18’e eşit veya büyükse, koşul doğru (true) olur.
  • "Ehliyet alabilirsiniz." – Koşul doğruysa (yaş >= 18), bu değer mesaj değişkenine atanır.
  • "Ehliyet alamazsınız." – Koşul yanlışsa (yaş < 18), bu değer mesaj değişkenine atanır.
• console.log(mesaj); – Bu satır, mesaj değişkeninin içeriğini konsola yazdırır.

Günlük hayattan benzetme:

Diyelim ki bir ülkede ehliyet almak için yaş sınırı 18. Ehliyet ofisine gittiğinizde yaşınızı kontrol ediyorlar:

• Eğer 18 yaşında veya daha büyük iseniz, size “Ehliyet alabilirsiniz.” derler.
• Eğer 18 yaşından küçük iseniz, size “Ehliyet alamazsınız.” derler.

Bu durum tam olarak koddaki mantığa benzer.