Veri tipleri; programlama dillerinde, uygulanmakta olan program içerisinde kullanılacak değişken gibi tanımlanacak olan türlerin tipini belirtmek için kullanılır. Bir sayı değeri kullanacak isek, sayısal veri tipi değişkeni tanımlamamız gerekmektedir. Veri tipleri, veri öğelerinin sınıflandırılmasına veya veri değerini bir tür veri kategorisine koymaya olanak sağlar. Bir değer üzerinde ne tür işlemlerin yapılabileceğini anlamaya yardımcı olur. Değişkenler farklı türlerdeki verileri depolayabilir ve farklı işlevlerde kullanılabilir.
Python Programlama dilinde her şey bir nesneyi ifade eder. Python’daki veri türleri, sınıfları temsil etmektedir. Bu sınıfların nesnelerine veya örneklerine değişkenler denir.
Python veri tiplerine kısaca göz atacak olursak:
| Metinsel veri tipi | str | ||
|---|---|---|---|
| Sayısal veri tipleri | int | float | complex |
| Dizi oluşturan veri tipleri | list | range | tuple |
| Küme oluşturan veri tipleri | set | frozenset | |
| Binary veri tipleri | bytes | bytearray | memoryview |
| Mantıksal operatör veri tipi | bool | ||
| Adresleme yapan veri tipi | dict |
Python metinsel veri tipi kullanımı
str veri tipi
String “str” ifadesi, bir metinsel ifadeler için kullanılan karakter dizisidir. str veri tipinde karakterler tek bir tırnak içine alarak veya çift tırnak içine alarak oluşturulabilir.
1 2 | veri = "Kod Kampüsü Python Dersleri" print(veri) |
Çıktı:
1 | Kod Kampüsü Python Dersleri |
Python sayısal veri tipleri kullanımı
Program içerisinde kullanılacak olan sayısal ifadeleri belirtirken sayısal veri tiplerini kullanmamız gerekmektedir. Sayısal veri tipleri kendi içerisinde üçe ayrılmaktadır: int, float, complex.
int veri tipi
Tam sayıları ifade etmek için kullanılır.
1 2 | veri = 2054 print(veri) |
Çıktı:
1 | 2054 |
float veri tipi
Ondalıklı sayıları ifade etmek için kullanılır.
1 2 | veri = 96.452 print(veri) |
Çıktı:
1 | 96.452 |
complex veri tipi
Karmaşık sayıları ifade etmek için kullanılır.
1 2 | veri = 10.33j print(veri) |
Çıktı:
1 | 10.33j |
Python dizi oluşturan veri tipleri kullanımı
Diziler özdeş veri tiplerinden olan değişkenlerin aynı isim çatısında belirtilmesidir. Diziler kullanılarak, özdeş isimle birden çok değişken türü üzerinde işlem yapılabilir.
list veri tipi
Birden fazla veri dizisini tek bir tipte birleştirmeye olanak tanır. İçerisinde string, int ve float değerler barındırabilir.
1 2 | veri = ["Mert","Oktay","Mustafa"] print(veri) |
Çıktı:
1 | ['Mert', 'Oktay', 'Mustafa'] |
– – – – – –
1 2 | veri = ["Python Veri Tipleri",20,54.00] print(veri) |
Çıktı:
1 | ['Python Veri Tipleri',20,54.00] |
– – – – – –
1 2 | veri = [2,4,6,8,10,12,14,16,18,20] print(veri) |
Çıktı:
1 | [2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20] |
range veri tipi
Range, aslında bir fonksiyon olarak çalışmaktadır. Girilen değerler arasında sayısal bir dizin oluşturarak çıktı verdirir. Genellikle döngüler (for, while, do while) içerisinde kullanılmaktadır.
Örneğin 10’a kadar yazdıran bir sayı dizini oluşturmak istersek;
1 2 | for i in range(10): print(i) |
Çıktı:
1 | 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
– – – – – –
0’dan, 20’ye kadar olan sayıları 2 artarak yazdıran bir dizi oluşturmak istersek;
1 2 | for i in range(0,22,2): print(i) |
Çıktı:
1 | 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 |
tuple veri tipi
Dizi oluşturan koleksiyon çeşitlerinden birisidir. List yapısından farklı olarak değiştirilemez ve sıralı bir biçimde oluşturulmaktadır. Parantez ile çalışmaktadır.
1 2 | veri = ("Veri Tabanı", "Algoritma", "Web Programlama") print(veri) |
Çıktı:
1 | ('Veri Tabanı', 'Algoritma', 'Web Programlama') |
Python küme oluşturan veri tipleri kullanımı
Kümeler, birden çok öğeyi tek bir değişken içerisinde tutmak için kullanılır. Kümelerin çalışma prensibi de listeler gibidir. İki veri tipi de değişkenleri içerisinde tutmaya yarar. Aralarında kullanım alanı ve nitelik farklılıkları bulunmaktadır.
Kümeler; sıralı bir hale getirilmiş, sonradan değiştirme yapılamayan koleksiyon türüdür. Kümeler süslü parantezler ile yazılır.
İlk olarak sıradan bir küme oluşturalım ve içerisine veriler ekleyelim. Ardından çıktısına bakalım.
set veri tipi
1 2 | veri = {"Audi", "Toyota", "Fiat"} print(veri) |
Çıktı:
1 | {'Fiat', 'Audi', 'Toyota'} |
Şuan herhangi bir sıralama metodu uygulanmadığı için her çıktı aldığımızda sıralama farklı bir şekilde gelecektir.
“veri” değişkenini set metodu uygulayarak “siraliveri” adlı değişken içerisine tanımlayalım ve sıralama yaptıralım.
1 2 3 4 | veri = [4,0,7,3] siraliveri = set(veri) print(siraliveri) |
Çıktı:
1 | {0, 3, 4, 7} |
Küme içerisinden bir veri silmek istersek “remove” komutunu uygulamamız gerekecek. “siraliveri.remove(0)” komutunu uygulayarak küme içerisinden 0 sayısını silmeye çalıştığımız zaman başarıyla silmiş olacağız. Çünkü set veri tipinde kümeler içerisinde değişiklik yapabilmekteyiz.
1 2 3 4 5 | veri = [4,0,7,3] siraliveri = set(veri) siraliveri.remove(0) print(siraliveri) |
Çıktı:
1 | {3, 4, 7} |
frozenset veri tipi
Frozenset kümeler, kısıtlanmış ve dondurulmuş kümeler olarak belirtilmektedir. Bildiğimiz üzere kümeler değiştirilebilir ve değiştirilemez olarak ikiye ayrılmaktaydı. Değiştirilebilir kümeler: set kümeleridir. Değiştirilemez kümeler ise frozenset kümelerdir.
Şimdi bir küme oluşuturalım ve ardından bu kümeden bir veri silmeye çalışalım.
1 2 3 | veri = frozenset(["A",1,2,3,4,5]) print(veri) veri.remove("A") |
Çıktı:
1 2 | veri.remove("A") AttributeError: 'frozenset' object has no attribute 'remove' |
Oluşturulan küme bir frozenset veri tipinde olduğundan dolayı içerisine veri eklenemez veya silinemez. Hata vererek kümede değişiklik uygulanmayacaktır.
Python binary veri tipi kullanımı
bytes veri tipi
Bytes, byte kavramları; bilgisayar ve yazılımla ilgilenmekte olan kişilerin aşina olduğu ve ara sıra karşılarına çıkmakta olan terimlerdir. Konu içerisinde çok fazla ayrıntıya girmeden byte kavramının ne anlamına geldiğine kısaca değinelim.
Byte, bilgisayar ve elektronik bilimlerinde 0 ve 1 değerlerinden oluşan, dizisi içerisinde 8 bitlik değer barındıran bellek ölçüm değeridir. Python dilinde ise her bir karakterin dizisi unicode kodlarıyla beraber oluşturulmaktadır. UTF-8 biçimi, 8 bitlik unicode dönüşüm türüdür. Unicode karakterlerini değişken sayısında 8 bitten oluşan bayt grupları ile kod içerisinde kullanır. UTF-32 ise, kodların 32 bit biriminde kullanılmakta olan unicode kod birimlerini kodlamak için kullanılan bir türdür.
Bytes veri tipi kendi içerisinde bir fonksiyon olarak kullanılmaktadır. Bytes, verilmiş olan boyutta ve girilen verilerle başlatılan değişmez bir bayt nesnesini kendi içerisinde döndürür.
UTF-8 Biçiminde bir bytes veri tipi kullanalım:
1 2 3 4 | veri = "Python Veri Tipleri" veri = bytes(veri, 'utf-8') print(veri) |
Çıktı:
1 | b'Python Vei Tipleri' |
Şimdi ise UTF-32 biçiminde bytes veri tipini kullanalım bu sefer çıktımız bu şekilde olacaktır:
1 | b'\xff\xfe\x00\x00P\x00\x00\x00y\x00\x00\x00t\x00\x00\x00h\x00\x00\x00o\x00\x00\x00n\x00\x00\x00 \x00\x00\x00V\x00\x00\x00e\x00\x00\x00i\x00\x00\x00 \x00\x00\x00T\x00\x00\x00i\x00\x00\x00p\x00\x00\x00l\x00\x00\x00e\x00\x00\x00r\x00\x00\x00i\x00\x00\x00' |
bytearray veri tipi
Byte veri tipinde oluşturulan veriler üzerinde değişiklik yapmak için kullanılır.
1 2 3 4 5 | veri = 20 veri_bytearray = bytearray(veri) print(veri_bytearray) |
Çıktı:
1 | bytearray(b'\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00\x00') |
memoryview veri tipi
Python programlama dilinde bellek durumunu görüntülemek için kullanılan bir veri tipidir.
Python mantıksal veri tipi kullanımı
Mantıksal veri operatöründe, doğrulama yapma amacı güdülür. Doğru veya yanlış (true/false) mantığıyla çalışmaktadır.
Aşağıdaki x ve y değişkenlerinde bulunan değerler ile bool yapısını daha iyi anlayabilirsiniz.
x == y —> Eğer x ve y birbirine eşitse doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 20 y = 54 print(x==y) |
Çıktısı:
1 | False |
x < y —> Eğer x, y’den küçükse doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 3 y = 49 print(x<y) |
Çıktısı:
1 | True |
x <= y —> Eğer x, y’den küçük ya da eşitse doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 896 y = 749 print(x<=y) |
Çıktısı:
1 | False |
x > y —> Eğer x, y’den büyükse doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 13 y = 5 print(x>y) |
Çıktısı:
1 | True |
x >= y —> Eğer x, y’den büyük ya da eşitse doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 969 y = 233 print(x>=y) |
Çıktısı:
1 | True |
x != y —> Eğer x, y’den farklı ise doğrudur, değilse yanlıştır.
1 2 3 | x = 10 y = 10 print(x!=y) |
Çıktısı:
1 | True |
Python adresleme veri tipi kullanımı
dict veri tipi
dict veri tipi, sözlük oluşturmaya yarayan bir veri tipidir. List ve tuple veri tipleri gibi içerisinde değişkenler ve veriler barındırabilirler.
1 2 3 | ogrenci = dict(adi='Oktay', soyadi='Ala' , bolumu='YBS') print(ogrenci) |
Çıktısı:
1 | {'adi': 'Oktay', 'soyadi': 'Ala', 'bolumu': 'YBS'} |
